کامپیوتر، شبکه

در ویندوز ۱۰ چند مورد تنظیمات نرم‌افزاری برای استفاده کردن بهینه از درایوهای حالت جامد یا SSD وجود دارد که متأسفانه در حالت پیش‌فرض فعال نیست. در واقع برخی تنظیمات برای هارددیسک بهینه است و برخی دیگر برای SSD. پس از نصب کردن درایو حالت جامد در کامپیوتر و لپ‌تاپ، علاوه بر بررسی کردن تنظیمات نرم‌افزار و سخت‌افزاری سیستم ویندوزی، می‌بایست برخی موارد دیگر را نیز بررسی کرده و مدنظر قرار دهید که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

فرم‌ویر SSD را آپدیت کنید

برای اطمینان از اینکه همواره درایو حالت جامد در حالت بهینه عمل می‌کند و در واقع سرعت و عمر مفید آن حداکثر است، بهتر است همواره بروزرسانی‌های firmware آن را جدی بگیرید. البته برای بروز کردن فرم‌ویر یک نرم‌افزار خاص و مسیر مشخص وجود ندارد بلکه هر سازنده معمولاً نرم‌افزار کمکی برای بروزرسانی فرم‌ویر SSDهای خود منتشر می‌کند. بنابراین می‌توانید به وب‌سایت سازنده مراجعه کنید و از بخش Download یا Support، به دنبال نرم‌افزار بروزرسانی و دستور‌العمل این کار بگردید. کار مشکلی نیست، می‌توانید از دوستان و همکارانی که اطلاعات بیشتری دارند، کمک بگیرید.

برای چک کردن ورژن فرم‌ویر SSDها نیز می‌توان از نرم‌افزار CrystalDiskInfo استفاده کرد که اطلاعات مفید زیادی در مورد درایوها در اختیار کاربر قرار می‌دهد.

دانلود CrystalDiskInfo

فعال کردن AHCI برای بهره‌وری حداکثری از SSS

برای اطمینان از اینکه ویندوز از تمام قابلیت‌های سخت‌افزاری درایو SSD استفاده می‌‌کند و به خصوص فعال کردن قابلیتی به اسم TRIM، می‌بایست از طریق بایوس یا UEFI  لپ‌تاپ و مادربورد، AHCI را فعال کنید. با استفاده کردن از AHCI می‌توان TRIM را فعال کرد و در نتیجه فرآیند یکنواخت کردن فرسایش درایو SSD عملیاتی می‌شود.

متأسفانه BIOS و حالت گرافیکی و امروزی آن که UEFI نامیده شده، در تمام محصولات طراحی یکسانی ندارد و در نتیجه باید برای یافتن گزینه‌ی مربوط به فعال کردن AHCI، بخش‌های مختلف منوها و صفحات را با حوصله بررسی کنید. در برخی محصولات جدید نیز AHCI به صورت پیش‌فرض فعال است.

دقت کنید که گاهی با فعال کردن AHCI به جای حالت‌های دیگر، سیستم عامل به درستی بوت نمی‌شود! در این صورت ناچاراً باید از حالت قبلی استفاده کرد اما اگر سیستم عامل را از نو نصب کنید، مشکلی وجود ندارد. بنابراین بد نیست پس از ارتقا دادن هارد به SSD، در صورت امکان ویندوز را از نو نصب کنید.

فعال کردن TRIM و فرسایش یکنواخت درایو SSD

عمر مفید SSDها معمولاً کمتر از هارددیسک‌ها است و لذا فعال کردن قابلیتی مثل TRIM که میزان فرسایش بخش‌های مختلف حافظه‌ی SSD را یکنواخت می‌کند، برای افزایش عمر مفید SSD توصیه می‌شود. در ویندوز ۱۰ به صورت پیش‌فرض قابلیت TRIM فعال است اما اگر اخیراً به جای هارددرایو از درایو حالت جامد استفاده کرده‌اید، بهتر است بررسی کنید که TRIM فعال است یا خیر.

برای این کار می‌بایست cmd را با دسترسی ادمین اجرا کنید. بنابراین در منوی استارت ویندوز ۱۰ عبارت cmd را جست‌وجو کنید و روی اولین نتیجه که Command Prompt است، راست‌کلیک کرده و گزینه‌ی Run as administrator را انتخاب کنید.

پس از نمایان شدن پنجره‌ی کامند پرامپت، دستور زیر را تایپ کرده و کلید Enter را فشار دهید:

fsutil behavior set disabledeletenotify 0

غیرفعال کردن System Restore برای بهبود سرعت SSD

درایو حالت جامد بسیار سریع است اما عمر مفید کمتری نسبت به HDD دارد، خصوصاً اگر مقدار نوشتن داده روی آن زیاد باشد. یکی از قابلیت‌های ویندوز که مرتباً داده‌هایی روی دیسک می‌نویسد و در نتیجه هر از گاهی سرعت سیستم را پایین می‌آورد و عمر مفید SSD را نیز کمتر می‌کند، قابلیت سیستم ری‌استور ویندوز است. با سیستم ری‌استور همواره می‌توان تغییرات بدی که در رجیستری ویندوز و نرم‌افزارها ایجاد شده را به حالت قبل برگرداند:

آموزش حذف Restore Pointهایی که سیستم ری‌استور در ویندوز ۱۰ ایجاد می‌کند برای خالی کردن حافظه

رجیستری ویندوز چیست؟ چگونه از Registry Editor برای تغییر و بکاپ گرفتن از تنظیمات سیستم استفاده کنیم؟

اگر از روش دیگری برای بکاپ گرفتن از ویندوز استفاده می‌کنید و به عنوان مثال هر از گاهی یک ایمیج کامل از تمام درایو C می‌گیرید، طبعاً نیازی به فعال بودن سیستم ری‌استور نیست. بنابراین System Restore را غیرفعال کنید و حتی نقاط بازگردانی ایجاد شده را حذف کنید. برای این کار به مقالات فوق مراجعه کنید و تیک گزینه‌ی فعال بودن System Restore برای درایو نصب ویندوز را حذف کنید.

غیرفعال کردن اندیس‌گذاری خودکار ویندوز

ویندوز ۱۰ هم مثل نسخه‌های قبلی برای اینکه عمل سرچ به سرعت فایل‌ها و فولدرها را در اختیار کاربر قرار دهد، از روش اندیس‌گذاری استفاده می‌کند. اندیس‌گذاری در کامپیوتری که هزاران فایل روی آن قرار نگرفته مفید است اما در غیراین‌صورت ممکن است علاوه بر کند کردن سیستم و استفاده‌ی بیشتر از SSD، موجب ایجاد فایل دیتابیس حجیمی شود! قبلاً به معرفی Windows.edb پرداختیم و علت افزایش حجم آن را بررسی کردیم:

فایل Windows.edb چیست و چرا حجم آن زیاد می‌شود؟ چگونه آن را کوچک یا حذف کنیم؟

بهتر است از راهکاری که در مقاله‌ی فوق مطرح شده پیروی کنید و Indexing یا اندیس‌گذاری فایل‌ها را در ویندوز ۱۰ غیرفعال کنید.

قابلیت Defrag ویندوز را فعال کنید! ضرری برای SSDها ندارد

منظور از دیفرگ کردن این است که تکه‌های مختلف فایل‌ها پشت‌سر‌هم روی دیسک چیده شود تا دسترسی سریع‌تر باشد. Defrag کردن به خصوص در مورد هارددیسک‌ها مفید است و در حقیقت در درایوهای SSD با توجه به اینکه تأخیر در دسترسی بسیار کم است، توصیه می‌شود که دیفرگ انجام نشود! در واقع با دیفرگ کردن SSD، عمر مفید آن را کاهش داده‌ایم و عملکرد چندان تغییری نکرده است!

آموزش پارتیشن‌بندی ویندوز: دیفرگ کردن، تغییر سایز درایوها، فرمت کردن و تغییر drive letter و پنهان کردن پارتیشن‌ها

در ویندوزهای قدیمی توصیه می‌شد که در صورت استفاده از SSD، پارتیشن‌هایی که روی SSD قرار دارد را از دیفرگ کردن معاف کنیم اما در ویندوز ۱۰ نیازی به انجام این کار نیست و می‌توان دیفرگ را فعال باقی گذاشت. ویندوز ۱۰ به صورت خودکار در مورد درایوهای SSD و پارتیشن‌های مربوطه تصمیم‌گیری می‌کند و با فاصله‌ی زمانی بیشتر این کار را انجام می‌دهد.

به این نکته هم توجه کنید که در ویندوز ۱۰ به جای واژه‌ی defragmentation از Optimization یا بهینه‌سازی استفاده شده است. در واقع ابزار دیفرگ علاوه بر دیفرگ کردن، از TRIM نیز استفاده می‌کند و فرسایش دیسک‌های حالت جامد را یکنواخت می‌کند. در نتیجه عمر مفید حتی بیشتر هم می‌شود.

غیرفعال کردن Prefetch و Superfetch

ویندوز گاهی داده‌های مربوط به برخی نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هایی که در حال حاضر استفاده نمی‌شوند را از حافظه‌ی فیزیکی یا همانRAM سیستم روی دیسک که ممکن است هارددیسک یا SSD باشد، قرار می‌دهد. به این کار Prefetch و Superfetch گفته می‌شود. اگر از SSD استفاده می‌کنید، بهتر است هر دو قابلیت را غیرفعال کنید. به این منظور از رجیستری ادیتور استفاده کنید و در واقع با کلید ترکیبی Windows + R پنجره‌ی Run‌ را باز کرده و دستور regedit‌ را تایپ کنید و کلید Enter را فشار دهید.